6. Sorrera eta hondamendia

Sorrera eta hondamendia

Roald Dahl

“Dena normala da,” zioen medikuak. “Orain etzan zaitez eta lasaitu.” Haren ahotsa urrun zegoen, milia askotara, eta irudi zuen emakumeari oihuka ari zitzaiola.

“Seme bat daukazu.”

“Zer?”

“Seme eder bat daukazula. Ulertzen didazu, ezta? Seme eder bat. Entzuten duzu nola ari den negarrez?”

“Ongi dago, jauna?”

“Jakina ongi dagoela.”

“Mesedez, utzidazu ikusten.”

“Segundo batean ikusiko duzu.”

“Seguru zaude ongi dagoela?”

“Oso seguru.”

“Oraindik ari da negarrez?”

“Atseden har ezazu. Ez duzu zertan kezkatu.”

“Zergatik ez du negarrez jarraitzen, jauna? Zer gertatu zaio?”

“Ez larritu, mesedez. Normala da dena.”

“Ikusi nahi dut. Mesedez, utzi ikus dezadan.”

“Ene andrea,” esan zuen medikuak, eskuan kolpetxoak ematen zizkiola. “Seme ederra daukazu, sendoa eta osasuntsua. Ez didazu sinesten hori esaten dizudanean?”

“Zer egiten dio horko emakume horrek?”

“Umea txukun eta polit uzten ari zaizu,” esan zion medikuak. “Pixka bat garbitu nahi dugu, besterik ez. Minutu bat eman beharko diguzu horretarako.”

“Zin egiten duzu ongi dagoela?”

“Zin egiten dizut. Orain etzan zaitez eta lasaitu. Itxi begiak. Tira, itxi itzazu. Horrelaxe. Oso ongi. Txintxo-txintxo ari zara...”

“Otoitz eta otoitz egin dut bizi dadin, jauna.”

“Jakina biziko dela. Zertaz ari zara?”

“Besteak hil ziren.”

“Zer?”

“Beste guztiak hil ziren, jauna.”

Medikua ohe ondoan geratu zen, emakume gaztearen aurpegi akituari begira. Lehendik ez zuen ezagutzen. Emakumea eta haren senarra berriak ziren hiri hartan. Ostalariaren emazteak, erditzean laguntzera etorria baitzen, esan zion senarrak bertako aduanan lan egiten zuela, eta biak ustekabean iritsi zirela ostatura duela hiru hilabete, arropa-kutxa bat eta maleta bat zeramatzatela. Senarra zurrutero bat zen, ostalariaren emaztearen esanetan, zurrutero burgoi, haserrekor, borrokazale eta kakanarro bat, baina emakumea, berriz, atsegina eta elizkoia. Eta triste zebilen beti. Ez zuen inoiz irri egiten. Hor eman zituen aste gutxi haietan, ostalariaren emazteak ez zuen behin ere ikusi irri egiten. Zurrumurru bat ere bazegoen, hori gizonaren hirugarren emaztea zela zioena, bata hilda zegoela eta besteak dibortzioa eskatu zuela arrazoi zantarrak tarteko. Baina zurrumurru bat baino ez zen hori.

Medikua makurtu eta maindiretik tira egin zuen pixka bat pazientearen bularraren gainera igotzeko. “Ez duzu zertan kezkatu,” esan zuen leunkiro. “Ume hau guztiz normala da.”

“Horixe bera esan ziguten besteekin. Baina guzti-guztiak galdu nituen, jauna. Neuzkan hiru umeak galdu ditut azken hemezortzi hilabetean; beraz, ezin didazu ezer leporatu pixka bat aztoratzen banaiz.”

“Hiru?”

“Daukadan laugarrena da hau... lau urtean lau.”

Medikuak oinak higitu zituen, egonezin, zoru soilaren kontra.

“Ez dut uste, jauna, zuk dakizunik zer den hirurak galtzea, denak, astiro, banan-banan, bata bestearen ondoren. Oraindik ere ikusten ditut. Gustav-en aurpegia ikus dezaket oraintxe bertan, ohean nire ondoan balego bezain garbi. Gustav ume maitagarria zen, jauna. Baina beti gaixorik zebilen. Latza baino latzagoa da beti gaixorik daudenean eta lagundu ezin diezunean.”

“Badakit.”

Emakumeak begiak zabaldu zituen, medikuari begiratu zion zenbait segundotan eta gero berriro itxi zituen.

“Nire neska txikia Ida deitzen zen. Eguberriak baino lehentxeago hil zen. Hau da, duela lau hilabete, besterik ez. Gustatuko litzaidake Ida ikusi izan bazenu, jauna.”

“Orain beste bat daukazu.”

“Baina Ida hain zen polita.”

“Bai,” esan zuen medikuak. “Badakit.”

“Nola jakin dezakezu?” galdetu zion emakumeak.

“Seguru nago ume maitagarria zela hura ere. Baina oraingo hau ere halakoa da.” Medikua ohetik aldendu zen, leihoraino, eta hor geratu zen, kanpora begira. Apirileko arratsalde goibela zen, eta kaleaz bestaldean etxeetako teilatu gorriak ikusi zituen, bai eta euri tanta erraldoi haiek ere, zapar-zapar teila gainean.

“Idak bi urte zituen, jauna... eta ezin nion begirik kendu goizean janzten nuenetik gauean ohean onik uzten nuen arte, hain zen polita. Beldurraren beldurrez bizi nintzen, ume horri ezer txarrik ez pasatzeko. Gustav joana zen eta Otto tikia ere bai, eta Ida zen neukan bakarra. Batzuetan gauaren erdian altxatu eta oin puntetan joaten nintzen isilik sehaskaraino, eta belarria haren aho ondoan paratzen nuen, seguru izateko arnasa hartzen jarraitzen zuela.”

“Har ezazu atseden,” esan zuen medikuak, berriz ohe ondora zihoala. “Har ezazu atseden, mesedez.” Emakumearen aurpegia zuri eta odolgabe zegoen, eta ukitu gris eta urdinxkaren arteko bat zeukan sudurzuloen eta ahoaren ondoan. Ile-xerlo blaitu batzuk kopetaren gainean zituen, larrura itsatsita.

“Ida hil zenean... Berriz haurdun nengoen hori gertatu zenean, jauna. Beste honek lau hilabete zituen eginda hemen barruan Ida hil zenean. ‛Ez dut nahi!’ oihukatu nuen hileta-elizkizunak egin eta gero. ‘Ez dut gehiagorik izanen! Nahikoa ume lurperatu ditut!’ Eta senarra... gonbidatuen artean zebilen eta eskuan garagardo handi bat zeukan... Azkar biratu eta esan zidan: 'Berri onak ditut zuretzat, Klara, berri on-onak.' Imajinatzen ahal duzu hori, jauna? Hirugarren umea ehortzi berria genuen eta han zegoen, garagardo bat eskuan, esanez berri onak zituela niretzat. 'Gaur esan didate Braunau-ra bidaliko nautela' esan zuen, 'beraz maleta egiten has zaitezke oraintxe bertan. Beste hasiera bat izan daiteke zuretzat, Klara,' esan zuen. 'Beste toki bat izanen da, eta beste mediku bat...'”

“Mesedez, ez jarraitu hizketan.”

“Zeu zara beste medikua, ezta, jauna?”

“Bai.”

“Eta Braunaun gaude.”

“Bai horixe.”

“Beldurra dut, jauna.”

“Ez duzu zertan.”

“Zein dira laugarren honen aukerak?”

“Ez duzu horrela pentsatu behar.”

“Ezin dut besterik egin. Seguru nago zerbait jarauntsi dutela umeek, honela hiltzen dituen zerbait. Nahitaez egonen da zerbait.”

“Horrek ez dauka zentzurik.”

“Badakizu zer egin zuen senarrak Otto jaio zenean, jauna? Gelan sartu, Ottoren sehaskaren barruan begiratu eta esan zuen: 'Zergatik dira hain txikiak eta ahulak nire ume guztiak?'”

“Seguru nago ez zuela horrelakorik esan.”

“Burua Ottoren sehaskan sartu, zomorro tiki bat aztertuko balu bezala, eta esan zuen: 'Zera diot nik, zergatik ezin dira gizakume hobeak izan? Beste ezer ez dut esaten.' Eta hiru egun pasa ondoren, Otto hil zen. Hirugarren egunean batailatu genuen, di-da batean, eta arratsalde horretan bertan hil zen. Eta gero Gustav hil zen, eta gero Ida hil zen. Guztiak hil ziren, jauna... Eta bat-batean hain hutsik gelditu zen etxea...”

“Orain ez pentsatu horretan.”

“Oraingo hau txikia da?”

“Ume normala da.”

“Baina txikia?”

“Txiki samarra da agian. Baina txikiak handiak baino sendoagoak dira oso maiz. Pentsa ezazu, Hitler andrea, datorren urtean garai honetarako ia hasiko da ikasten oinez ibiltzen. Ez al da zoragarria izanen?”

Emakumeak ez zuen erantzun.

“Eta hemendik bi urtera eten ezinik mintzatuko zaizu, burua zoratzeraino, horrenbeste hitz eginen baitu. Erabaki duzue izena dagoeneko?”

“Izena?”

“Bai.”

“Ez dakit. Ez nago seguru. Uste dut senarrak esan zuela, mutila bazen, Adolfus deituko geniola.”

“Beraz, Adolf izanen da.”

“Bai. Senarrak Adolf maite du Aloisekin nolabaiteko antza duelako. Senarra Alois deitzen da.”

“Bikain.”

“O, ez!” esan zuen negarrez emakumeak, burua burkotik supituki altxatuta. “Galdera bera egin zidaten Otto jaio zenean! Horrek esan nahi du hilko dela! Segituan batailatu behar duzu!”

“Lasai, lasai,” esan zion medikuak, leunkiro heltzen ziola sorbaldetatik. “Oker zaude. Hitza ematen dizut oker zaudela. Xahar kuxkuxero bat naiz, besterik ez. Hori da dena. Gogoko dut izenei buruz solas egitea. Eta uste dut Adolfus izena bereziki ona dela. Nire kutunetakoa da. Eta begira ezazu nor dagoen hemen.”

Ostalariaren emakumea oheraino joan zen gela azkar eta isil gurutzatuz, umea bere altzo erraldoian zekarrela. “Hementxe dago etxeko polita!” esan zuen oihuka eta irrika. “Hartu nahiko zenuke, laztana? Ondoan utziko dizut?”

“Ongi bilduta dago?” galdetu zuen medikuak. “Izugarrizko hotza egiten du hemen.”

“Ongi baino hobeki bildu dugu.”

Umeak artilezko burusi zuri bat zeukan estu bere inguruan, eta buru txiki eta arrosa hura besterik ez zegoen agerian. Ostalariaren emazteak ohean utzi zuen leun-leun, amaren ondoan. “Hortxe duzu,” esan zuen. “Orain hor egon zaitezke lasai eta nahi adina denboran begiratzen ahal diozu.”

“Uste dut gustatuko zaizula,” esan zuen medikuak irribarrez. “Umetxo ederra da.”

“Eskuak maitagarriak dira!” esan zuen ostalariaren emazteak, oihu batez. “Horiek dira hatz luzeak eta finak!”

Ama ez zen mugitu. Burua ere ez zuen biratu begiratu bat emateko. “Tira!” oihukatu zuen ostalariaren emazteak. “Ez dizu hozka eginen!”

“Beldurra ematen dit begiratzeak. Ez naiz ausartzen sinestera beste ume bat daukadala eta ongi dagoela.”

“Ez izan hain memeloa.”

Emeki, amak burua biratu zuen eta burkoan bere ondoan zegoen aurpegi txiki ezin lasaiago horri begiratu zion. “Nirea da ume hau?”

“Bai, horixe.”

“O... o..., baina ederra da.”

Medikua biratu eta mahaira hurbildu zen, eta bere gauzak poltsan sartzeari ekin zion. Ama ohean zetzan, umeari so, irribarrez; ukitu eta plazerezko hots txikiak egiten zituen. “Kaixo, Adolfus,” xuxurlatu zuen. “Kaixo, Adolf txiki hori...”.

“Sss!” esan zuen ostalariaren emazteak. “Entzun! Uste dut senarra datorkizula.”

Medikua ateraino joan zen, hura zabaldu eta korridorera begiratu zuen.

“Hitler jauna!”

“Bai.”

“Sar zaitez, mesedez.”

Uniforme berde ilunaz jantzitako gizon txiki bat sartu zen gelan mantso, eta bere ingurura begiratu zuen.

“Zorionak,” esan zion medikuak. “Seme bat daukazu.”

Gizonak bibote erraldoiak zeuzkan, arretaz orraztuak Franz Joseph enperadorearen modura, eta garagardo usaina zerion. “Seme bat?”

“Bai.”

“Nola dago?”

“Ederki. Emaztea bezala.”

“Ongi.” Aita biratu eta hankak era xelebrean altxatuz hurbildu zen ohera, emaztearengana. “Ongi, Klara,” esan zuen, biboteen artetik irribarrez. “Zer moduz joan da?” Makurtu zen umeari begiratu bat botatzeko. Gero beherago makurtu zen. Bat-bateko mugimendu azkarrak eginez, beherago eta beherago makurtu zen, aurpegia umearen 20 zentimetrora utzi arte. Emazteak albo batetik begiratzen zion, burkotik, begiekin erreguka nonbait.

“Birika zoragarriak ditu,” iragarri zuen ostalariaren emazteak. “Entzun beharko zenuen zer-nolako garrasiak botatzen zituen mundu honetara etorritakoan.”

“Baina, oi ene; Klara...”

“Zer pasatzen da, maitea?”

“Oraingo hau Otto baino txikiagoa da!”

Medikuak bi pauso azkar eman zituen aurrera. “Umeak ez du ezer txarrik,” esan zuen.

Patxadaz, senarra altxatu eta ohetik aldendu zen. Medikuari begiratu zion. Bazirudien nahasita eta atsekabetuta zegoela. “Alferrik da gezurretan aritzea, jauna,” esan zuen. “Badakit zer esan nahi duen horrek. Gauza bera gertatuko da berdin-berdin.”

“Kasu egin, orain,” esan zuen medikuak.

“Baina badakizu besteei zer gertatu zitzaien, jauna?”

“Ahaztu itzazu besteak, Hitler jauna. Emaiozu aukera bat honi.”

“Baina hain da txikia eta ahula!”

“Jainko maitea, jaio berria da.”

“Hala ere...”

“Zertan zabiltza?” oihukatu zuen ostalariaren emazteak. “Hilobira eraman nahi duzu dagoeneko?”

“Aski da!” esan zuen medikuak haserre.

Ama negarrez ari zen. Zotin handi haiekin gorputza astintzen zitzaion.

Medikua senarrarengana hurbildu eta esku bat sorbaldaren gainean jarri zion. “Zintzo portatu emaztearekin,” xuxurlatu zion. “Mesedez. Oso garrantzitsua da.” Gero senarrari sorbaldatik sendo heldu zion, eta isil-gordeka bultzatu zuen aurrerantz, ohearen ertzeraino. Duda-muda egin zuen senarrak. Medikuak sendoago heldu zion, ekiteko adieraziz hatzekin. Azkenean, ezbaika, senarra makurtu zen eta musu arin bat eman zion emazteari masail batean.

“Oso ongi, Klara,” esan zion. “Ez egin negar gehiagorik.”

“Horrenbeste otoitz egin dut bizi dadin, Alois.”

“Bai.”

“Hilabeteetan egunero-egunero joan naiz elizara eta belauniko erregutu dut hau bizi dadin.”

“Bai, Klara, badakit.”

“Hiru ume baino gehiago hiltzea ezin dut jasan, ez zara ohartzen?”

“Jakina.”

“Bizi behar du, Alois. Bizi behar du, bizi behar du... O, Jainkoa, errukitu zaitez honetaz...”